سرور چیست؟ انواع سرور و کاربردهای آن

سرور یکی از تجهیزات اکتیو شبکه است که بستر اینترنت را برای استفاده‌ی همگان امکان‎‌‍پذیر می‌کند. شاید برای خیلی از افراد این سوالات پیش بیاید که سرور چیست؟ سرور چه کاربردی دارد؟ چند نوع سرور در دنیا وجود دارد؟ در این مقاله به معرفی سرور، کاربردها و انواع آن خواهیم پرداخت.

سرور چیست؟

سرور کامپیوتری است که خدماتی را برای کامپیوترها (یا کاربران آن) فراهم می‌کند. در تعریفی دیگر سرور کامپیوتری است که درخواست‌ را پردازش کرده و داده را به کامپیوتر دیگری در بستر اینترنت یا شبکه انتقال می‌دهد. سرورها برای تبادل داده‌های دیجیتالی، از دریافت ایمیل تا ارائه تصاویر با وضوح بالا، با یکدیگر در تعامل و ارتباط هستند. هر سرور دارای یک دامنه پروتکل اینترنت (IP) است که یک آدرس آنلاین منحصر به‌فرد به سرور می‌دهد. به‌عنوان مثال اگر www.google.com را در یک مرورگر آنلاین تایپ کنید، مرورگر IP منحصر به‌فرد مختص Google را فراخوانی می‌کند.

در یک دیتاسنتر، یک کامپیوتر فیزیکی که برنامه‌ی سرور بر روی آن اجرا می‌شود را سرور می‌نامند. اساس کار سرور مبتنی بر انتظار به درخواست کاربر و برآورده کردن آن است. منظور از کاربر می‌تواند یک برنامه هم باشد.

انواع سرور

انوع مختلفی از سرور وجود دارند. سرورها اغلب بر اساس هدفی که دنبال می‌کنند دسته‌بندی می‌شوند. سرور به‌صورت فیزیکی درحقیقت یک دستگاه است و براساس سرویسی که ارائه می‌دهد دسته بندی می‌شود. پرکاربردترین سرورها در دنیای وب عبارتند از:

وب سرور

وب سرور کامپیوتری است که به درخواست‌های صفحات یا فایل‌های HTML پاسخ می‌دهد. برنامه‌ای که به محتوای وب پاسخ می‌دهد، کاربر نامیده می‌شود. مرورگر وب درحقیقت کاربری است که فایل‌های HTML را از وب سرور درخواست می‌کند. وب سرور دارای ۲ بخش است: یکی سرور فیزیکی (یا مجازی) که نرم‌افزارها را میزبانی می‌کند، و دیگری نرم‌افزاری است که محتوای سایت را به کاربران ارائه می‌کند.

استفاده از نوع خاصی از سرور فیزیکی / مجازی، نوع نرم‌افزار وب سرور را تعیین می‌کند. در بیشتر موارد زمانی که بر روی بستر ویندوز هستید، از وب سرور IIS استفاده می‌کنید و هنگامی که بر روی یکی از توزیع‌های لینوکسی هستید، از وب سرور آپاچی (Apache) و NGINX یا LiteSpeed استفاده می‌کنید.

سرور اپلیکیشن

سرور اپلیکیشن برنامه‌ای در یک کامپیوتر در شبکه‌ای توزیع شده است که منطق کسب‌وکار را برای یک برنامه‌ی کاربردی فراهم می‌کند. در واقع اپلیکیشن سرور یک بستر برای توسعه برنامه‌های تحت وب و همچنین ایجاد یک زیرساخت  مناسب جهت اجرای اپلیکیشن‌ها فراهم می‌کند. زیرساخت‌های Application server بر روی یک مدل service layer اجرا می‌شود. این سرور اجزای مختلفی ارائه می‌دهد که یک توسعه دهنده نرم‌افزار از طریق API به آنها دسترسی پیدا می‌کند. عملکرد اصلی یک اپلیکیشن سرور پشتیبانی از طراحی صفحات وب dynamic است.

سرور پایگاه داده

سرور پایگاه داده  سروری است که از آن به‌منظور ذخیره، بازیابی و مدیریت داده‌ها استفاده می‌شود. وظیفه‌ی سرور پایگاه داده عبارت است از مدیریت به‌روزرسانی داده‌ها، فراهم کردن امکان دسترسی هم‌زمان توسط کاربرها و تضمین امنیت داده‌ها. بیشترین استفاده از سرورهای پایگاه داده در ذخیره‌ی اطلاعات سازمانی است. محبوب‌ترین سرورهای پایگاه داده سازمانی عبارت‌اند از:

Oracle, SQL server, DB2, MYSQL, Sybase

در این میان سرور MYSQL مایکروسافت یکی از محبوب‌ترین سرورهای پایگاه داده در میزبانی وب‌سایت است. دلیل محبوبیت این سرور علاوه بر منبع باز بودن آن، یکپارچگی ساده‌ی آن با دیگر خدمات شرکت مایکروسافت است.

سرور پروکسی

پروکسی سرور‌ها نیز عملکردی بینابینی دارند و درخواست کامپیوترهای کلاینتی که می‌خواهند منابع سرور‌های دیگر در اینترنت را استفاده کنند، مدیریت می‌کنند. یک کامپیوتر client به یک سرور پروکسی متصل می‌شود، یک نوع سرویس (فایل، صفحه وب، اتصال امن) را درخواست می‌کند، سرور پراکسی سپس درخواست را برای ساده‌سازی نحوه استفاده از داده‌ها ارزیابی می‌کند. پروکسی سرورها به گونه‌ای تکامل یافته‌اند که به‌صورت یک web proxy servers به محتوای آنلاین دسترسی داشته باشند و در عین حال برای کاربران امکان ناشناس ماندن را نیز فراهم می‌کنند.

میل سرور

میل سرور نرم‌افزاری است که همانند یک شبکه کامپیوتری عمل کرده و کار اصلی آن تبادل نامه‌های الکترونیکی است. در واقع Mail server دارای امکانات و سرویس‌های خاصی است که برای ارسال میل از یک سرور به سایت‌ها و ایمیل‌های دیگران مورد استفاده قرار می‌گیرد و فقط با کلیک کردن یک دکمه از این فرآیند ارسال داده استفاده می‌کنیم.

در واقع میل سرور برنامه‌ای است که ایمیل‌‌های ارسالی از کاربران محلی (افرادی که یک دامنه مشابه دارند) و فرستنده‌های از راه دور را دریافت کرده و ایمیل‌های خروجی را ارسال می‎‌کند.

سرور مجازی

سرور مجازی برنامه‌ای است که بر روی یک سرور اشتراکی اجرا می‌شود. این سرورها به‌نحوی پیکربندی می‌شود که هر کاربر کنترل کامل را بر روی سرور خواهد داشت. سرور مجازی در حقیقت یک سرور اختصاصی است که بر روی یک کامپیوتر نصب شده و به چندین وب‌سایت خدمت‌رسانی می‌کند. یک کامپیوتر ممکن است چند vps داشته باشد که هرکدام دارای سیستم‌عامل مجزا هستند و دارای نرم‌افزاری خاص برای میزبانی هر کاربر هستند. به‌عبارت دیگر، سرور مجازی به سروری گفته می‌شود که منابع آن بین چند ماشین یا کاربر تقسیم می‌شود.

سرورهای مجازی راه‌حل‌های بسیار منعطف و مقرون‌به‌صرفه‌ای را برای انواع کسب‌وکارهای کوچک و بزرگ ارائه می‌دهند که به آن‌ها اجازه می‌دهد تا بتوانند کسب‌وکار خود را رشد و توسعه دهند. سرورهای مجازی در حوزه‌های سیستم‌عامل، تکنولوژی مجازی‌سازی، منابع، و قابلیت مهاجرت به سرویس‌های دیگر بسیار انعطاف‌پذیر هستند.

سرور اختصاصی

اگر وب‌ سایتی دارید که تعداد بازدیدکنندگان آن بسیار زیاد است یا قصد دارید برنامه‌هایی را بر روی سرور اختصاصی خود اجرا کنید که در هاست اشتراکی به دلایل امنیتی و محدودیت‌های منابع قابل پیاده‌سازی نیستند، یا امنیت وب‌سایت شرکت یـا سازمانی که مسئول آن هستید بسیار حساس است، سرور اختصاصی انتخاب مناسبی است.

سرور اختصاصی امکان سفارشی سازی و مدیریت سرور را به کاربران می‌دهد اما سرورهای اختصاصی دارای منابع اختصاصی بیشتر و قدرت بالاتری هستند. بهتر است که سرورهای اختصاصی بیش از ۹۹٫۹ درصد آپ‌تایم داشته باشند که این موجب رضایتمندی کاربران شده و زمینه رشد تجاری شما را فراهم می‌آورد.

تمامی سخت‌افزارهای سرور اختصاصی بر اساس نیاز مشتری customize می‌شوند و در هر زمانی قابل ارتقاء و یا کم شدن هستند. در کل مشتریان می‌توانند با دسترسی ILO، در هر زمان سرور اختصاصی خود را آپدیت کنند.

سرور تیغه ای

یک سرور تیغه‌ای درحقیقت چارچوبی از سرورهای چندگانه است که تمامی اجزاء آن‌ بر روی یک «برد» (Board) قرار دارند. این سرورها برای سرویس‌دهی در حجم و ظرفیت بالا طراحی شده‌اند. هر تیغه یک سرور است که به‌طور خاص به یک برنامه اختصاص داده شده است. در واقع سرور تیغه‌ای سروی است که هر برد آن به یک برنامه اختصاص داده شده و درنهایت به برد اصلی متصل می‌شود.

فایل سرور

فایل سرور کامپیوتری است که مسئولیت مخزن اصلی و مدیریت فایل‌های داده را بر عهده دارد؛ به‌گونه‌ای که دیگر کامپیوترهایی که در آن شبکه حضور دارند، بتوانند به آن دسترسی داشته باشند.

سرور امنیتی

سرور امنیتی در واقع یک شبکه‌ی مبتنی بر مولفه‌های امنیتی است که مجوز و تسهیلات کنترل فایل‌ها را فراهم می‌کند. در این سرورها، موارد امنیتی می‌توانند از قبل تعریف شوند و بنابراین مجوزها بر اساس آن‌ها صادر شوند.

DNS  سرور

DNS سرور یک قسمت بسیار مهم از زیرساخت DNS (Domain name system) است. در واقع DNS سرور یا همان name server، آی‌پی آدرس‌ها را همراه با نام هاست آن‌ها ذخیره کرده و از آن جهت رفع نیاز کاربرانی که از یک IP استفاده می‌کنند که مایل به دسترسی به وب‌سایت، دستگاه یا دیگر سیستم‌های شبکه‌ای هستند، استفاده می‌کند.

انتخاب سرور مناسب

هنگام انتخاب سرور مناسب، چندین نکته وجود دارد که باید آن‌ها را رعایت کنیم. قابلیت‌های امنیتی، بازیابی داده‌ها و حفاظت از اطلاعات مواردی است که باید به آن‌ها اهمیت ویژه‌ای دهیم. اگر سرور از حافظه‌ی درونی برای دخیره‌ی اطلاعات استفاده می‌کند، نوع دیسک و ظرفیت آن از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است.

مهارت‌ها، ابزارها و نرم‌افزاری که روی سرور خود اجرا می‌کنید، انتخاب شما را تعیین می‌کند. اگر یک توسعه دهنده NET. هستید یا به فکر استقرار و راه‌اندازی برنامه‌های مایکروسافت یا برنامه‌های طراحی شده برای این سیستم عامل هستید، سرور ویندوز اغلب بهترین انتخاب است. اگر از طرفداران تکنولوژی‌های متن باز هستید در صورت داشتن مهارت‌های لازم می‌توانید اکثر این تکنولوژی‌ها مانند CMS ،PHP ،Mysql  و … را در لینوکس راحت‌تر نصب کنید.

و در نهایت این‌که هنگام انتخاب سرور، بسیار مهم است که اهمیت ویژگی‌های خاص بر اساس موارد استفاده از سرور را ارزیابی کنیم و سپس تصمیم به انتخاب نوع سرور بگیریم.